Het huwelijk maakt je klaar voor het huwelijk
Seksualiteit tussen mensen is vrijwel altijd een bron van onduidelijkheid en verwarring. Wanneer mensen de tegenstrijdigheden in hun seksualiteit echt gaan onderzoeken, geeft dat een nieuwe kijk op andere manieren van leven. Want seksualiteit geeft een krachtige blik op wie we werkelijk zijn.
Zo is het dat, wanneer we ouder worden, de potentie zal afnemen. Het verlangen moet dan verschuiven van lichamelijke opgewondenheid naar een verlangen naar de partner. Dat is een verschuiving van onpersoonlijke seks naar seks als man naar vrouw en andersom. Om op die manier je seksleven vitaal te houden moet een ieder op dit punt volwassen worden.
Je kunt met iemand naar bed gaan als de persoon die je kent of als de persoon die je graag zou willen zijn. Dat betekent niet dat je dan jezelf niet bent. Het groeiproces kan je naar een manier van doen leiden op manieren die de beperkingen van je zelfbeeld te boven gaan. De kunst is om niet een nieuwe manier van leven te bedenken, maar om op een andere manier te leven zodat je anders gaat denken. Als je doet zoals je graag wilt zijn word je die persoon.
Wanneer we intimiteit of erotiek ingaan is het niveau waarop dat gebeurt al in een stadium daarvoor ‘uitonderhandeld’. Veel mensen beseffen niet dat dit zo gaat. ‘Laten we maar aan de gang gaan en kijken wat er gebeurt’ werkt dus niet. Er moet een interne verbinding zijn, en daaruit volgt het bijbehorende gedrag.
Wanneer je seksualiteit en intimiteit wilt verdiepen moet je dingen doen die verder gaan dan de persoon die je altijd bent geweest. Tegelijkertijd moet je beginnen een beeld te krijgen van wat de verbinding met je partner werkelijk is, dat bepalend is voor wat je seksueel doet. De belangrijkste vraag is dan met welk deel van jou je contact wilt maken met je partner. Als je dat doet vanuit onvermogen of angst dan is emotionele verbinding niet mogelijk. Het gaat om het beste van jezelf. Het gaat dus niet om verleiden, dat is een mindset. Het gaat om een houding, die van emotioneel engagement. Je kunt dus het idee hebben dat je veel geeft, maar dat dat tegelijkertijd een vorm van egoïsme is (omdat je alleen maar uitgaat van je eigen beeld). Het vergt veel tijd voor een mens om seksueel volwassen te worden. Duidelijk moet worden wie je bent geweest, waar je vandaan komt, en te worden zoals je kunt zijn.
In onze maatschappij is er veel verwarring en onbegrip over seksualiteit en intimiteit. Zo is een misvatting dat we worden gedreven door een honger naar intieme vereniging. Aan de oppervlakte lijkt dit wel zo, maar dieper is er veel meer aan de hand. Dit soort misvattingen zijn zo breed geaccepteerd dat we niet eens vermoeden dat het wel eens anders zou kunnen liggen. Zo worden snel valse verwachtingen gewekt. Wanneer we ons realiseren dat bijvoorbeeld intimiteit niet altijd zacht is en ons vaak onzeker doet voelen, wordt het pas duidelijk waarom we ervan wegblijven.
Vaak wordt seksuele lust gezien als een soort biologische honger, lijkend op de honger naar eten. Helaas benaderen veel therapeuten een lage seksuele drive op deze manier. Zo ligt de focus meer op het bevrijden van onze seksuele spanningen dan dat je je partner wilt. Bij alleen aandacht voor lust als drijfveer voor seks wordt bijvoorbeeld over het hoofd gezien dat veel stellen worstelen met het verhogen van de lust tijdens de seks. ‘Focus op je lust’ zorgt bij veel mensen ervoor dat ze zich onder
druk voelen gezet en drijft ze weg bij hun partner, ze voelen zich niet gezien en gebruikt. Adviezen om in je fantasie te gaan werken vaak averechts. Lustproblemen, ook bijv. te snel klaarkomen, zijn moeilijk op te lossen als de behandeling niet gaat over de erotiek, intimiteit en passie die we graag willen hebben. Wanneer je de stelling ‘seks is een natuurlijke functie’ accepteert zijn pathologische verklaringen de enige manier om seksueel disfunctioneren uit te leggen. Gewoonlijk denken we dat problemen met seks en intimiteit veroorzaakt zijn door hoe wij uniek zijn dichtgeslagen, maar dit wordt vaak veroorzaakt omdat we juist normaal zijn. Het gaat er niet om om de mentale lagen af te pellen, maar om ze te ontwikkelen; om volwassenen te worden die onze eigen problemen kunnen oplossen. Het is niet zo dat beschadigingen, die we tijdens onze kindertijd hebben opgedaan, het huwelijk bepalen, dat we de oude gezinsproblemen opnieuw beleven met onze volwassen partner. Dit traumamodel ontkent alles wat wij als mens in ons hebben om te groeien. Het gaat meer om veerkracht dan om schade, meer om gezondheid dan om oude wonden, meer om menselijk potentieel dan om trauma.
Wat er in het verleden ligt kun je in het heden oplossen (de non-regressieve benadering), je werkt dan ook aan je huidige probleem. We hebben verwaarloosd dat zorgen voor je eigen gevoelens een integraal deel is van het onderhouden van een relatie, hoe het verbinding veroorzaakt en autonomie. Volwassenen zijn tot kinderen gereduceerd, en het huwelijk tot een voorziening van veiligheid en compensatie van teleurstellingen tijdens je jeugd. De essentiële motivatie voor autonomie en vrijheid is geëlimineerd. Hoe meer we proberen het huwelijk in een vorm te krijgen die tegengesteld is aan het natuurlijke proces wat erbij hoort, hoe sneller het een punt van onbalans zal bereiken wat niet meer hersteld kan worden.
Seks en intimiteit werken volgens enige hoofdprincipes, en geven voorspelbare moeilijke momenten tijdens een huwelijk. Er zijn dus veel meer redenen voor huwelijksproblemen dan onze beperkte blik kan overzien. Sommige ‘problemen’ zijn helemaal geen problemen, maar onderdeel van een
kernproces van menselijke ontwikkeling, differentiatie genaamd. De ‘problemen’ van de differentiatie zijn onvermijdelijk – en het gaat erom hoe je er mee omgaat. Op zo’n manier is seksualiteit een kruiwagen voor persoonlijke ontwikkeling. Wanneer seksproblematiek wordt teruggebracht tot prestatiedruk of miscommunicatie blijft de mogelijkheid tot persoonlijke groei hiermee liggen. Je kunt seksualiteit gebruiken als het podium waarop je je eigen levensverhaal speelt en je je eigen script te herschrijft.
Het huwelijk vernietigt niet de liefde, intimiteit of seks, op sommige momenten lijkt dat maar zo. Maar soms lijkt het huwelijk op een vuurproef, bijvoorbeeld wanneer er een gevoel is dat er gekozen moet worden tussen je integriteit behouden of getrouwd blijven, tussen ‘bij jezelf blijven’ of bij je partner blijven. Hoe meer je emotioneel verstrikt bent geraakt in je partner, hoe groter de kans dat de keuze de verkeerde kant opgaat. Blijf getrouwd of ga scheiden. De kunst is dan om kalm te blijven, want eigenlijk is het een onderdeel van het normale groeiproces. Verwacht geen bescherming tegen pijn (of plezier) van het huwelijk: het huwelijk bereidt ons voor te leven en lief te hebben zoals het leven dat wil. Wanneer je je doelen gelijkstelt met die van je partner en je agenda overeenkomstig aanpast vraagt (en maakt) dat integriteit.
Vaak denken we dat ‘communicatieproblemen’ de grondslag zijn van veel relatieproblemen. We denken dat we ze met ‘begrip’ en ‘uitdrukkingsvermogen’ kunnen oplossen. Maar hierdoor ontstaat vaak emotionele verstopping. Problemen moeten niet worden ‘verzacht’, maar worden doorleefd. Zo kunnen seksuele disfuncties een zegen zijn voor stellen die hier goed gebruik van maken. De perfecte partner bestaat niet omdat we zelf niet perfect zijn. Het universum geeft ons een gave diamant, die wel ruw is. Alleen als we bereid zijn om elk deel van onszelf weg te polijsten houden we een soul mate over. Dit polijsten is de differentiatie, het proces waarbij we unieker onszelf worden door onszelf in relatie te houden met diegene waarvan wij houden. Dit is een levenslang proces, waarin we onze eigen ‘vorm’ vinden.